معرفی انواع تقویم جهان [ 13 نوع مهم و قابل اهمیت]
در معرفی انواع تقویم جهان میخوانیم : تقویم‌ها از دیرباز یکی از مهم‌ترین ابزارهای بشر برای ساماندهی زمان، برنامه‌ریزی فعالیت‌ها، تعیین مناسبت‌های مذهبی و اجتماعی و حتی تنظیم امور اقتصادی و کشاورزی بوده‌اند. تمدن‌های مختلف در طول تاریخ، تقویم‌هایی متناسب با موقعیت جغرافیایی و نیازهای خود ابداع کرده‌اند.
این تقویم‌ها ممکن است بر پایه حرکت خورشید (خورشیدی)، حرکت ماه (قمری) یا ترکیبی از هر دو (قمری-خورشیدی) تنظیم شوند. امروزه نیز با وجود تکنولوژی‌های پیشرفته، استفاده از تقویم رومیزی همچنان در میان افراد، سازمان‌ها و کسب‌وکارها رواج دارد و افراد بسیاری با خرید تقویم رومیزی به نظم بخشیدن به زندگی روزمره خود می‌پردازند.
در ادامه، با مهم‌ترین انواع تقویم‌های جهان آشنا می‌شویم.
معرفی انواع تقویم‌های جهان
انواع تقویم‌های جهان عبارت‌انداز:
1 . تقویم ژولینی
تقویم ژولینی در سال ۴۶ پیش از میلاد توسط ژولیوس سزار معرفی شد. این تقویم براساس گردش زمین به دور خورشید ساخته شده و هر سال آن ۳۶۵ روز دارد. هر چهار سال نیز یک روز به آن افزوده می‌شود تا سال کبیسه شکل گیرد. با گذشت زمان، خطاهای جزئی باعث شد این تقویم از سال خورشیدی واقعی فاصله بگیرد و در نهایت تقویم گریگوری جایگزین آن شود. با این حال، تقویم ژولینی هنوز در برخی کلیساهای ارتدوکس مورد استفاده است و گاهی در تقویم‌های رومیزی مذهبی نیز درج می‌شود.
2 . تقویم گریگوری
تقویم گریگوری که امروزه رایج‌ترین تقویم رسمی در جهان است، در سال ۱۵۸۲ توسط پاپ گریگوری سیزدهم معرفی شد تا خطای تجمعی تقویم ژولینی را اصلاح کند. این تقویم دارای ۱۲ ماه، ۳۶۵ روز و سال کبیسه است. با دقت بالای این تقویم، بسیاری از کشورها آن را پذیرفتند و در حال حاضر نیز مبنای اصلی خرید تقویم رومیزی بین‌المللی محسوب می‌شود.
3 . تقویم هجری قمری
این تقویم با هجرت پیامبر اسلام (ص) از مکه به مدینه در سال ۶۲۲ میلادی آغاز می‌شود و بر پایه گردش ماه به دور زمین طراحی شده است. هر سال آن ۳۵۴ یا ۳۵۵ روز دارد و به همین دلیل با سال خورشیدی هم‌راستا نیست. مناسبت‌های اسلامی مانند رمضان، عید فطر و عید قربان بر اساس این تقویم تعیین می‌شوند. تقویم هجری قمری در کشورهای اسلامی رسمی است و در تقویم‌های رومیزی مذهبی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.
4 . تقویم هجری شمسی (ایرانی)
تقویم هجری شمسی، تقویم رسمی ایران و افغانستان است و بر پایه حرکت زمین به دور خورشید بنا شده است. آغاز سال با اولین روز بهار هم‌زمان است. این تقویم از دقیق‌ترین تقویم‌های جهان جهان محسوب می‌شود و توسط عمر خیام در قرن یازدهم میلادی طراحی شده است. در تمامی انواع تقویم رومیزی ایرانی، این تقویم به‌عنوان گاه‌شماری پایه به‌کار می‌رود.
5 . تقویم عبری
تقویم عبری ترکیبی از قمری و خورشیدی است و سال آن شامل ۱۲ ماه است، ولی هر چند سال یک‌بار یک ماه اضافه می‌شود تا با سال خورشیدی هماهنگ شود. این تقویم برای تعیین اعیاد یهودیان همچون پسح و یوم کیپور به کار می‌رود.
6 . تقویم قمری
تقویم‌هایی که تنها براساس حرکت ماه طراحی می‌شوند، در گروه تقویم‌های قمری قرار می‌گیرند. در این نوع گاه‌شماری، هر ماه حدود ۲۹.۵ روز است. نمونه‌هایی مانند تقویم هجری قمری و تقویم چینی از این دسته هستند. بسیاری از تقویم‌های رومیزی دوبل، تاریخ شمسی و قمری را به‌صورت هم‌زمان نمایش می‌دهند تا برنامه‌ریزی برای مناسبت‌های دینی آسان‌تر شود.
7 . تقویم خورشیدی
تقویم خورشیدی نوعی گاه‌شماری است که بر پایه گردش زمین به دور خورشید تنظیم می‌شود. در این تقویم، طول سال برابر با مدت زمان یک دور کامل زمین به دور خورشید (حدود ۳۶۵.۲۵ روز) است. از دقیق‌ترین انواع آن، تقویم هجری شمسی ایرانی است که با اعتدال بهاری آغاز می‌شود. این تقویم با فصول سال هماهنگ است و در کشورهایی مانند ایران، افغانستان و تاجیکستان کاربرد دارد.
8 . تقویم چینی
ترکیبی از قمری و خورشیدی است و در آن سال نو چینی معمولاً در اواخر ژانویه یا اوایل فوریه آغاز می‌شود. هر سال به نام یکی از حیوانات زودیاک چینی نام‌گذاری می‌شود. این گاه‌شماری هنوز در چین، تایوان، ویتنام و جوامع چینی‌زبان در سراسر جهان رواج دارد.
9 . تقویم ژاپنی
از سال ۱۸۷۳ ژاپن تقویم میلادی را پذیرفته است، اما سیستم سنتی تقویم امپراتوری نیز همچنان وجود دارد. در این سیستم، هر امپراتور دوره‌ای با نام خاص دارد و سال‌ها به‌صورت سال X از دوره Y نام‌گذاری می‌شوند. در تقویم‌های رومیزی آسیایی، این نوع تقویم نیز به چشم می‌خورد.
10 . تقویم بودایی
این تقویم در کشورهای تایلند، لائوس و کامبوج کاربرد دارد و مبنای آن تولد بودا در سال ۵۴۳ پیش از میلاد است. نسخه‌های مختلفی از آن شامل قمری، خورشیدی یا ترکیبی هستند. در تقویم‌های رومیزی مذهبی جنوب شرق آسیا، از این گاه‌شماری برای درج مناسبت‌ها استفاده می‌شود.
11 . تقویم بربری
این تقویم در شمال آفریقا رایج است و مبنای آن تقویم ژولینی است. نام ماه‌ها برگرفته از زبان لاتین بوده و بیشتر در بین اقوام بربر مراکش، الجزایر و تونس کاربرد دارد. تقویم رومیزی سنتی و فرهنگی در این مناطق اغلب بر پایه این تقویم طراحی می‌شود.
12 . تقویم‌های هندو: ویکرم سموت، ساکا سموت و کالی یوگا
تقویم‌های هندو شامل سه نوع اصلی هستند که در تعیین زمان و مناسبت‌های مذهبی در هند و نپال کاربرد دارند:
- ویکرم سموت: این تقویم در نپال و برخی ایالت‌های هند استفاده می‌شود و از ترکیب ماه‌های قمری و سال نجومی برای تعیین زمان استفاده می‌کند.
- ساکا سموت: تقویم رسمی هند است که توسط هندوهای جاوه و بالی نیز مورد استفاده است. ماه‌های این تقویم عمدتاً براساس علائم مدار منطقةالبروج تعیین می‌شود تا سال نجومی.
- کالی یوگا: آخرین چرخه از چهار چرخه عصر یوگا است. طبق این تقویم، جهان کنونی در عصر کالی یوگا (جهالت و تاریکی) به سر می‌برد. تقویم کالی یوگا حدوداً ۵۰۰۰ سال پیش آغاز شد و گفته می‌شود دارای مدت‌زمانی ۴۷۲ هزار ساله است.
این تقویم‌ها در تعیین تاریخ دقیق جشنواره‌ها و اعیاد مذهبی هندو، انتخاب زمان‌های فرخنده (موهورتا) برای ازدواج، سفر، شروع کار جدید و سایر مراسم، محاسبات نجومی و طالع‌بینی (که در پانچانگ یا سالنامه سنتی هندو ثبت می‌شود، کاربرد دارند.
13 . تقویم کردی
تقویم کردی یا تقویم مادی، یکی از تقویم‌های سنتی مناطق کردنشین است که بر پایه تقویم هجری شمسی تنظیم شده است. مبدأ این تقویم معمولاً به زمان تشکیل حکومت مادها یا فتح نینوا نسبت داده می‌شود. ماه‌های این تقویم دارای نام‌های محلی کردی بوده و در برخی مناطق کردستان کاربرد فرهنگی و روزمره دارد.
خلاصه
تقویم‌ها نه‌تنها ابزارهای زمان‌سنجی، بلکه نمادهای فرهنگی و تاریخی ملت‌ها هم هستند. از تقویم گریگوری گرفته تا هجری شمسی، عبری، چینی و کردی، هر یک از این گاه‌شماری‌ها بازتاب‌دهنده نگاه خاصی به زمان، جهان و تاریخ بشر است.
امروزه با وجود پیشرفت فناوری، بسیاری از افراد همچنان استفاده از تقویم رومیزی را ترجیح می‌دهند، چراکه ترکیبی از زیبایی، نظم و کاربرد مخصوصاً برای محل است. بنابراین، اگر به دنبال راهی برای سازماندهی بهتر زمان، مشاهده مناسبت‌ها و حتی زینت‌بخشیدن به میز کار یا منزل خود هستید، خرید تقویم رومیزی می‌تواند انتخابی هوشمندانه و ارزشمند برای شما باشد.