استان کرمان، یکی از پهناورترین استانهای ایران، نه فقط با کویرهای چشمنواز و تاریخ کهن، بلکه با صنایع دستی متنوع و خاص خود شناخته میشود. درواقع، وقتی صحبت از صنایع دستی ایران میشود، نام کرمان با قدمتی هزارساله در ذهن هر علاقمند به هنرهای سنتی نقش میبندد.
فرقی نمیکند اهل هنر باشید یا بهدنبال خرید سوغاتی خاص؛ کافیست یکبار به بازارهای قدیمی کرمان سری بزنید تا با رنگها، نقشها و هنرهایی روبهرو شوید که ریشه در فرهنگ و ذوق مردم این دیار دارند. در این مقاله میخواهیم بهطور کامل بررسی کنیم صنایع دستی کرمان چیست، چه تنوعی دارد و چرا در بین مسافران، خریداران و کلکسیونرها محبوب است.
معرفی 9 تا از صنایع دستی کرمان
اگر از علاقهمندان به خرید صنایع دستی هستید، میتوانید بهترین صنایع دستی را در شهر زیبای کرمان بخرید. در ادامه به معرفی بهترین صنایع دستی این شهر میپردازیم.
1 . قالی کرمان؛ شاهکار هنر ایرانی
مشهورترین صنایع دستی کرمان، بدون شک قالی کرمان است. قالیهای این منطقه بهدلیل طراحیهای پیچیده، تنوع رنگ بالا و دوام بسیار، سالهاست که در بازارهای جهانی جایگاه ویژهای دارند.
طرحهای قالی کرمان اغلب از نقوش گل و بوته، ترنج، شکارگاه و شاهعباسی الهام میگیرند. رنگهای گرم مثل قرمز لاکی، آبی نیلی، کرم و سبز در قالیهای این منطقه رایج هستند.
قالی کرمان در اندازههای مختلف از فرشهای بزرگ و مجلل تا قالیچههای کوچک بافته میشود. همین تنوع باعث شده تا خرید صنایع دستی از نوع قالی کرمان، یک انتخاب مطمئن و ماندگار چه برای منزل، چه برای هدیه شود!!
2 . پتهدوزی؛ نقش عشق با نخ و سوزن
اگر دنبال هنر دست زنان کرمانی بگردید، پتهدوزی را نمیشود نادیده گرفت. پتهدوزی یک نوع سوزندوزی سنتی است که روی پارچههایی با رنگ تیره (معمولاً قرمز، زرشکی یا قهوهای) با نخهای رنگارنگ دوخته میشود.
نقوشی مثل بتهجقه، گل و مرغ، اسلیمی و ترنج، در طرحهای پته دیده میشود. پتهدوزی بیشتر توسط زنان در خانه یا کارگاههای کوچک انجام میشود و بهدلیل دقت بالا، هر قطعه پته ممکن است هفتهها زمان ببرد.
از پته برای دوخت رومیزی، جانماز، سجاده، تابلو و حتی لباسهای سنتی استفاده میشود. خرید صنایع دستی از نوع پته، نهتنها به اقتصاد محلی کمک میکند بلکه زیبایی و اصالت را به خانهتان میآورد.
3 . ظروف مسی کرمان؛ درخشش فلز سرخ
کرمان یکی از شهرهای مهم تولید ظروف مسی در ایران است. این ظروف که از قدیم برای پختوپز استفاده میشدهاند، امروزه هم در آشپزخانههای مدرن طرفداران خود را دارند.
در بازارهای سنتی کرمان، انواع قابلمه، دیگ، ماهیتابه، سینی و لیوان مسی را میتوانید ببینید که با چکشکاری دستی یا قلمزنی تزئین شدهاند.
ظروف مسی کرمان علاوه بر زیبایی، خاصیت درمانی هم دارند. خیلیها برای سلامت گوارش، از این ظروف استفاده میکنند. اگر بهدنبال خرید صنایع دستی کاربردی و سنتی هستید، ظروف مسی کرمان انتخاب مناسبی است.
4 . شالبافی هنر مردم کوهستان
در مناطق سردسیر کرمان بهویژه در شهرستانهایی مثل بافت، رابر و بردسیر، هنر شالبافی رواج زیادی دارد. شالبافان محلی با استفاده از پشم طبیعی گوسفند، شالهایی گرم و لطیف تولید میکنند که هم مناسب فصل سرد هستند و هم نقشهای سنتی زیبایی دارند.
شالهای بافت کرمان معمولاً در رنگهای طبیعی مثل سفید، خاکستری، قهوهای و کرم دیده میشوند. این شالها در قدیم بخشی از لباس مردان محلی بوده و حالا بهعنوان یک صنایع دستی ارزشمند خرید و فروش میشوند.
5 . گلیم شیرکیپیچ؛ گرههایی از اصالت
گلیم شیرکیپیچ یکی دیگر از هنرهای منحصربهفرد کرمان است که در منطقه سیرجان رواج دارد. برخلاف گلیمهای معمولی که نقوش ساده دارند، شیرکیپیچ دارای طرحهای پیچیدهتر و کیفیت بالاتری است.
در این نوع گلیم، نخها بهصورت پیچشی دور تارها پیچیده میشوند و همین موضوع باعث دوام بیشتر و ظاهر خاص آن میشود. اگر بهدنبال خرید صنایع دستی با طرح خاص و بافت متفاوت هستید، گلیم شیرکیپیچ سیرجان یکی از بهترین گزینهها برای شما بهشمار میرود.
6 . قلمزنی؛ رقص نقش روی فلز
در کرمان، هنرمندان قلمزن با چکش و قلم مخصوص، طرحهایی ظریف را روی سطوحی مثل مس، نقره یا برنج ایجاد میکنند. قلمزنی در کرمان بیشتر روی ظروف تزئینی یا کاربردی انجام میشود و اغلب نقشهای اسلیمی، گل و پرنده یا صحنههای سنتی ایرانی دارند. خرید این نوع صنایع دستی نهتنها جنبه هنری دارد، بلکه میتواند بهعنوان دکور خانه یا هدیهای ارزشمند مورد استفاده قرار بگیرد .
7 . حصیربافی در بم؛ هنر دست از دل نخلستان
در مناطق شرقی استان کرمان مانند بم، نرماشیر و فهرج که نخلستانهای زیادی دارند، حصیربافی یک هنر سنتی و پرکاربرد است. هنرمندان با استفاده از برگ نخل، سبد، زیرانداز، کلاه، بادبزن و انواع وسایل تزئینی میسازند.
این صنایع دستی سبک، ارزان و کاملاً طبیعی هستند. اگر بهدنبال خرید صنایع دستی زیبا و بینظیر در این زمینه هستید، حتماً سری به حصیربافیهای شرق کرمان بزنید.
8 . معرقکاری چوب؛ زیبایی در کنار دقت
اگر به هنر چوب علاقه دارید، معرقکاری چوب هم در بین صنایع دستی کرمان جایگاه ویژهای دارد. در این هنر، قطعات چوبهای رنگی مختلف با ظرافت در کنار هم قرار میگیرند تا تصویرهایی هنرمندانه ایجاد شود.
تابلوهای معرق، جعبههای تزئینی و حتی دربهای چوبی از جمله محصولاتی هستند که در کرمان بهصورت دستی و هنرمندانه ساخته میشوند.
9 . گبر دوزی؛ هنر اقلیت زرتشتی
یکی از صنایع دستی خاص کرمان، گبردوزی است که عمدتاً توسط زنان زرتشتی انجام میشود. این هنر شامل دوختن نخهای رنگی روی لباسهای سنتی به سبک خاصی است.
نقوش این هنر بیشتر شامل خورشید، گل، ماه و ستاره است که از باورهای زرتشتی الهام گرفتهاند. این لباسها نهتنها تاریخی هستند، بلکه ارزش فرهنگی زیادی هم دارند.
خلاصه
استان کرمان، با تنوع بینظیر در هنرهای سنتی، یکی از قطبهای مهم صنایع دستی ایران بهشمار میرود. از قالیهای نفیس گرفته تا پتههای ظریف، از ظروف مسی تا گلیمهای سیرجانی، همه و همه نشاندهنده اصالت، هنر و خلاقیت مردم این منطقه است.
اگر قصد خرید صنایع دستی ایرانی را دارید، حتماً نگاهی ویژه به آثار هنری کرمان بیندازید. این محصولات نهتنها نماینده فرهنگ غنی این خطهاند، بلکه با کیفیت بالا، ارزشمند و ماندگار نیز هستند. همچنین با خرید آنها، از هنرمندان بومی حمایت میکنید و سهمی در حفظ این گنجینههای فرهنگی خواهید داشت. امیدواریم با خواندن این مطلب اطلاعات کافی در این زمینه به دست آورید و با خرید صنایع دستی کرمان، زیبایی و جذابیت خانه خود را چند برابر کنید.